ئامېرىكا ئارمىيىسى 14 يىل مەۋجۇتلىقىنى ساقلىغان سومالىدىن پۈتۈنلەي چېكىنىپ چىقتى.
ھەربىي مەنبەلەرنىڭ باياناتىغا قارىغاندا، ئامېرىكا بىر مەزگىل داۋام قىلىۋاتقان چېكىنىش جەريانىنى تۈنۈگۈن تاماملانغان. شۇنداق قىلىپ ، سومالىدىكى تەخمىنەن 800 ئامېرىكا ئەسكىرى بۇ دۆلەتتىن پۈتۈنلەي چېكىندى.
ئامېرىكا ئافرىقا قوماندانلىق شتابى (AFRICOM) نىڭ باياناتچىسى پولكوۋنىك كرىستوفىر كار كارنسنىڭ باياناتىغا قارىغاندا، چېكىنىش مۇساپىسى تاماملانغان ۋاقىتتا، ئامېرىكىنىڭ بۇ رايوندا «ئىنتايىن چەكلىك» مەۋجۇتلۇقى بار. بۇ مەۋجۇتلۇق رايوندا ھەربىي ۋە سىياسىي ئىشلارنى قىلىدىغان ئاز ساندىكى ئەسكەرلەر بىلەنلا چەكلىنىدىكەن.
سومالىدىن چېكىنگەن ئەسكەرلەرنىڭ قەيەرگە ئورۇنلاشتۇرۇلغانلىقى توغرىسىدىكى تەپسىلاتلار ھەمبەھىرلەنمىدى. باياناتچى كارنىس «ئەششباب ھەركىتى»گە قا قارىتىلغان ھۇجۇملارنىڭ داۋام قىلىدىغانلىقىنى بايان قىلدى. ئامېرىكىنىڭ بۇ رايوندا مەۋجۇتلۇقى ھاۋا ھۇجۇمى تەشكىللەش بىلەنلا چەكلىنىدۇ، يەر يۈزىدىكى ھەربىي پائالىيەتلەر مۇقدىشۇ ھۆكۈمەت ئارمىيىسى تەرىپىدىن داۋاملىشىدۇ دەپ قارالماقتا.
ئامېرىكا 1990-يىللاردا ھەربىي ھەرىكەت ئېلىپ بارغان سومالىغا ئەڭ ئاخىرقى قېتىم 2007-يىلى ھەربىي جەھەتتىن ئارلاشقان بولۇپ، شۇنىڭدىن كېيىن بۇ دۆلەتتە قېلىپ قالغان.
ئامېرىكا سومالىدا نېمە قىلاتتى؟
سومالى شۈبھىسىزكى ئامېرىكىنىڭ شەرقىي ئافرىقىدىكى مەۋجۇتلۇقىنىڭ مەركىزىدە ئىدى. ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 90-يىللىرىدا ، بۇ دۆلەتكە ھەربىي جەھەتتىن بىۋاسىتە ئارىلىشىشقا باشلىغان ئامېرىكا ، ئىسلام سوت مەھكىمىسى ھۆكۈمىتىنىڭ ئاغدۇرۇلۇشى بىلەن سىياسىي جەھەتتە بۇ دۆلەتنى ئىگىلىدى.
ئامېرىكا يەنە ئافرىقا ئىتتىپاقىنىڭ سومالىدىكى AMISOM ۋەزىپىسىنى كەڭ قوللىدى. ئامېرىكا سومالىدىكى فېدېراتىپ ھۆكۈمەتنى ھەربىي ، سىياسىي ۋە ئىقتىسادىي جەھەتتىن ياردەم بېرىدۇ.
بۇنىڭدىن باشقا ، موقدىشۇ ھۆكۈمەت ئارمىيىسىنى قوللىغان ئامېرىكا ئارمىيىسى بۇ قىسىملارنى ھەربىي مەشىق بىلەن تەمىنلەۋاتاتتى. ئامېرىكا ھاۋا ئارمىيىسى سومالىدا بازا تەشكىلاتىنىڭ شەرقىي ئافرىقا تارمىقى «ئەششاباب» قا قارشى ھاۋا ھۇجۇمى ئېلىپ بېرىش بىلەن بىرگە ئامېرىكا ئارمىيىسى يەنە پۇقرالارنىڭ تالاپەتكە ئۇچرىشى ۋە بۇ دۆلەتتىكى كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى بىلەن ئەيىبلەنگەن.
يېقىندىن بۇيان ئامېرىكىنىڭ سومالىدا ھاۋا ھۇجۇمى كۆپەيدى. بۇ ئېشىش بىلەن پاراللېل ھالدا ، تىرامپنىڭ سومالىدا «غەلىبە» ئېلان قىلىدىغانلىقى ۋە دۆلەتتىن چېكىنىشنى خالايدىغانلىقى مۆلچەرلەندى.
بۇنىڭدىن كېيىن قانداق ئىشلار يۈز بېرىدۇ؟
ئامېرىكا سومالىدىكى ئەڭ تەسىر كۈچكە ئىگە چەتئەل دۆلىتى ئىدى. ئامېرىكا ئەسكەرلىرى بۇ دۆلەتتىن چېكىنگەندىن كېيىن ، ئەششابابنىڭ موقدىشۇ ھۆكۈمىتى ۋە AMISOM غا بولغان تەسىرىنى ئاشۇرۇشىدىن ئۈمىد بار.
ئامېرىكا سومالىدىن ئەسكەرلىرىنى چېكىندۈرگەندىن كېيىن يەنىلا ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلان ھۇجۇمىنى داۋاملاشتۇرالايدۇ دەپ قارالماقتا.
ئامېرىكا ئەسكەرلىرىنىڭ رايوندىن چېكىنىشى سومالىدىكى باشقا چەتئەل دۆلەتلىرىنىڭ مەۋجۇتلۇقىغىمۇ تەسىر كۆرسىتىشى مۇمكىنلىكى ئوتتۇرىغا قويۇلغان. مەلۇمكى ، خىتاي يېقىندا شەرقىي ئافرىقىدىكى ئۈنۈمىنى ئاشۇرماقتا. ئامېرىكىنىڭ بۇ قارارىنىڭ خىتاينىڭ رايوندا مەۋجۇتلۇقىنى ئاشۇرۇشى مۇمكىنلىكى ئوتتۇرىغا قويۇلغان. يەنە بىر تەرەپتىن ، تۈركىيە يەنە ئېغىر قوللايدىغان دۆلەتلەرنىڭ بىرىدە ئامېرىكىدىن كېيىن موقدىشۇ ھۆكۈمەت ئارمىيىسىگە باغلىق. ئەمما ئامېرىكا بىلەن تۈركىيە بۇ رايوندىكى تەسىرىنى يوقىتىپ قويدى.
2021-01-18
مەنبە: Mepa News
