مەنبە: euronews / Şarku’l Avsat
2021-يىل 5-ئاينىڭ 11-كۈنى، سەيشەنبە،
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىنىڭ باياناتچىسى خۇا چۈنيىڭ مۇنداق دېدى: بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى (ب د ت) نىڭ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدا ئۇيغۇرلار توغرىسىدا پائالىيەت ئۆتكۈزۈشى بېيجىڭغا قىلىنغان ھاقارەت.
خۇا چۈنيىڭ بۇ ھەقتە بايانات ئېلان قىلىپ ، گېرمانىيە ، ئامېرىكا ۋە ئەنگىلىيەنىڭ تەشەببۇسى بىلەن چارشەنبە كۈنى ب د ت دا ئۆتكۈزۈلمەكچى بولغان مەۋھۇم پائالىيەتنى تەشكىللىگۈچىلەرنىڭ كىشىلىك ھوقۇق مەسىلىسىنى «بېسىم قورالى» قىلىپ ئىشلىتىپ «خىتاينىڭ ئىچكى ئىشلىرىغا ئارىلىشىش» قا ئۇرۇنغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويدى..
خىتاي باياناتچىسى باشقا دۆلەتلەرنى بۇ پائالىيەتكە قاتناشماسلىققا چاقىردى.
گېرمانىيە ، ئامېرىكا ۋە ئەنگىلىيەنىڭ رەھبەرلىكىدە تەشكىللىنىشنى پىلانلىغان پائالىيەتتە ، «شەرقىي تۈركىستاندىكى كىشىلىك ھوقۇقنى قانداق قوغداش ۋە بۇ يەردىكى ئۇيغۇر ۋە باشقا جەمئىيەتلەرگە قارىتىلغان زۇلۇم» مەسىلىسى مۇزاكىرە قىلىنىدىغانلىقى ئېلان قىلىندى.
خىتايدىن ب د ت ئەزالىرىغا «پائالىيەتكە قاتناشماڭ» ئاگاھلاندۇرۇشى
خىتاي بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ۋەكىللەر ئۆمىكى ئالدىنقى ھەپتە ئەزا دۆلەتلەرگە خاتىرە يوللاپ مۇنداق دېدى: «بۇ بىر سىياسىي مەقسەتلىك پائالىيەت. ۋەكىللەر ئۆمىكىمىز خىتايغا قارشى بۇ ئەزالارنىڭ بۇ پائالىيەتكە قاتناشماسلىقىنى تەلەپ قىلىدۇ».
ب د ت نىڭ ئامېرىكا ، گېرمانىيە ۋە ئەنگىلىيەدىكى باش ئەلچىلىرى چارشەنبە كۈنى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ مەۋھۇم پائالىيىتىدە كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتىنىڭ ئىجرائىيە مۇدىرى كېن روت ۋە خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتىنىڭ باش كاتىپى ئاگنېس كاللامارد بىلەن سۆزلىشىدۇ.
بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى سىستېمىسى ، ئەزا دۆلەتلەر ۋە پۇقرالار جەمئىيىتى قانداق قىلىپ شىنجاڭ (شەرقىي تۈركىستان) دىكى مىللەتلەرنىڭ كىشىلىك ھوقۇقىنى قوللايدۇ ۋە قوغدىيالايدۇ؟ تېما مۇزاكىرە قىلىنىدۇ.
غەرب دۆلەتلىرى ۋە كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى خىتاي دائىرىلىرىنى ئۇيغۇرلارنى يىغىۋېلىش لاگېرلىرىدا تۇتۇپ تۇرۇش ۋە قىيناش بىلەن ئەيىبلىدى. ئامېرىكىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بىر قىسىم غەرب دۆلەتلىرى بۇ ئەھۋالنى ئىرقىي قىرغىنچىلىق دەپ ئېنىقلىما بەردى.
ۋاشىنگىتون يېقىندا يانۋاردا مەجبۇرىي ئەمگەك بىلەن ئەيىبلەنگەنلىكتىن ، شەرقىي تۈركىستاندىن پاختا ۋە پەمىدۇر مەھسۇلاتلىرىنى ئىمپورت قىلىشنى چەكلىدى.
بېيجىڭ بۇ ئەيىبلەشنى رەت قىلىپ ، جازا لاگېرلىرىنى «دىنىي ئاشقۇنلۇققا قارشى تۇرۇش كەسپىي تەربىيىلەش مەركىزى» دەپ تەسۋىرلىدى.
