مەنبە: euronews
سەيشەنبە، 2021-يىلى 3-ئاينىڭ 2-كۈنى ….
1- چىسلادىكى خەۋەرلەرگە ئاساسلانغان، خىتاينىڭ شىنجاڭ رايونىدىكى ئاز سانلىق مۇسۇلمان ئۇيغۇرلارغا تۇتقان مۇئامىلىسى سەۋەبىدىن يەر شارىنىڭ كۈنسېرى بېسىمىغا ئۇچۇراۋاتقان بېيجىڭ، خورلاش جىنايىتى بىلەن ئەيىبلەنگەن ئاياللارغا قارىتا «تۆھمەت قىلىش» پائالىيىتى باشلاتتى.
خىتاي ئەمەلدارلىرى ئاياللارنىڭ ئىسمىنى ئاشكارىلاپ، ئۇلارنىڭ شەخسىي داۋالاش سانلىق مەلۇماتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ تۇغۇش ئىقتىدارىغا ئائىت ئۇچۇرلارنى ئاشكارىلاپ ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بىرەيلەننى جىنسىي كېسەللىك بار دەپ ئەيىبلىدى.
ئالاقىدار تارماقلار ئۇلار ئورتاقلاشقان ئۇچۇردا «ئاياللارنىڭ ناچار خاراكتېرىنىڭ ئىسپاتى» ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويدى ۋە شەرقىي تۈركىستاندا يۈز بېرىۋاتقات تاجاۋۇزچىلىق ھەركەتلىرىنى يۇشۇرۇشقا ئۇرۇندى.
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى دۈشەنبە كۈنى ئاياللار ھەققىدە ئاشكارىلانغان ئۇچۇرلار توغرىسىدىكى سوئاللارغا جاۋاب بېرىشنى رەت قىلىپ مۇنداق دېدى «بىر قىسىم خىتايغا قارشى كۈچلەر پاكىتقا سەل قاراپ ۋە شىنجاڭ ھەققىدە ھەر خىل يالغانچىلىقلارنى ئوتتۇرغا ئېلىپ چىقتى. شىنجاڭدىكى ئاياللارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەر مىللەت كىشىلىرى تىنچ ۋە قانائەت ئىچىدە ياشاۋاتىدۇ ۋە خىزمەت قىلىۋاتىدۇ».
ئالدىنقى ھەپتە ئۆتكۈزۈلگەن كۈندىلىك مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىدا ، دىپلوماتىيە مىنىستىرلىكىنىڭ باياناتچىسى ۋاڭ ۋېنبىن شىنجاڭدىكى جىنسىي پاراكەندىچىلىكنى تەسۋىرلىگەن گۇۋاھچىلارنىڭ كۆرۈنۈشلىرىنى يوشۇردى. ئۇ ئۇلارنىڭ بىرىنىڭ چۈشەندۈرۈشىنىڭ «يالغانچىلىق ۋە مىش-مىش پاراڭ» ئىكەنلىكىنى، يەنە بۇ ئايالنىڭ تۇغۇشچانلىقى توغرىسىدا داۋالاش تەپسىلاتلىرىنى بەردى.
گوللاندىيە پارلامېنتى خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قارشى قىلمىشىنى «ئىرقىي قىرغىنچىلىق» دەپ ئېتىراپ قىلدى.
كانادا خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان قىلمىشىنى «ئىرقىي قىرغىنچىلىق» دەپ ئېتىراپ قىلغان بولۇپ، بۇ بېيجىڭ تەرىپىدىن ئەيىبلەنگەن.
كۈن تەرتىپىدە 2022-يىللىق بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىش
بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ مۆلچەرىگە قارىغاندا ، بېيجىڭ «تېرورلۇققا قارشى تۇرۇش ھەرىكىتى» نىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە بىر مىليون ئادەمنى قولغا ئالغان. ھەم ئۇلارنى قىيناش ، مەجبۇرىي ئەمگەك ۋە تۇغماسلىق قاتارلىق بېسىملارنى ئېلىپ بارغان.
ئامېرىكىنىڭ سابىق پرېزىدېنتى دونالد ترامپ ۋە جو بايدىن ھۆكۈمىتىنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك دىپلوماتلىرى خىتاينىڭ ئۇيغۇر سىياسىتىنى «ئىرقىي قىرغىنچىلىق» دەپ تەسۋىرلىدى. مۇشۇنىڭغا ئوخشاش قارارلار كانادا ۋە گوللاندىيە پارلامېنتلىرىدا ماقۇللانغان.
خىتاي ئامېرىكىنىڭ شىنجاڭ پاختا ۋە پەمىدۇر سېتىۋېلىشىنى چەكلەش ، بىر قىسىم غەرب پارلامېنت ئەزالىرىنىڭ 2022-يىللىق بېيجىڭ قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىنى بايقۇت قىلىش چاقىرىقى قاتارلىق جازالارغا دۇچ كەلمەكتە.
بېيجىڭ شىنجاڭدىكى تۇتۇپ تۇرۇش پروگراممىسىنى ب د ت نىڭ مۇستەقىل تەكشۈرۈشىنى تەلەپ قىلدى. قاتتىق كونترول قىلىنغان ھۆكۈمەت ساياھىتىدىن باشقا ، لاگېرلاردا ژۇرنالىستلار ۋە دىپلوماتلار رۇخسەت قىلىنمايدۇ.
گوللاندىيە پارلامېنتى خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قارشى قىلمىشىنى «ئىرقىي قىرغىنچىلىق» دەپ ئېتىراپ قىلدى
فرانسىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى: خىتايدىكى ئۇيغۇرلارغا قارشى «تۈزۈملەشتۈرۈلگەن باستۇرۇش سىستېمىسى» يولغا قويۇلدى.
