2022-يىلى 25-مارت جۈمە
خىتاينىڭ دىپلوماتىيە مىنىستىرى ۋاڭ يى كابۇلنى زىيارەت قىلغاندا ، دۆلىتىنىڭ ئافغانىستاننىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى ۋە ئافغانىستان خەلقىنىڭ ياقتۇرۇشىغا ھۆرمەت قىلىدىغانلىقىنى، ئىچكى ئىشلارغا ۋە تەسىرگە ئارىلىشىشنى خالىمايدىغانلىقىنى يەتكۈزدى.
ۋاڭ فامىلىلىك ئافغانىستاننىڭ پايتەختى كابۇلنى تۇيۇقسىز زىيارەت قىلغاندا، تالىبان ۋاقىتلىق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇئاۋىن باش مىنىستىرى موللا ئابدۇلغەنى بۇرادەر ۋە ۋاقىتلىق ھۆكۈمەتنىڭ مۇئاۋىن تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ئامىرخان مۇتتەقى بىلەن كۆرۈشتى.
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ بۇ زىيارەتكە مۇناسىۋەتلىك باياناتىغا قارىغاندا ، مىنىستىر ۋاڭ ئافغانىستاندىكى سۆھبەتداشلىرىغا دۆلىتىنىڭ ئافغانىستان بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىدە «ئۈچ ھۆرمەت ۋە ئۈچ ياق» پرىنسىپىدا چىڭ تۇرىدىغانلىقىنى تەكىتلىگەن.
ۋاڭ فامىلىلىك خىتاينىڭ ھازىرغىچە ئافغانىستانغا زىيان يەتكۈزمىگەن بىردىنبىر چوڭ كۈچ ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ مۇنداق دېدى: «خىتاي ئافغانىستاننىڭ مۇستەقىللىقى ، ئىگىلىك ھوقۇقى ۋە زېمىن پۈتۈنلۈكىگە ، ئافغانىستان خەلقىنىڭ مۇستەقىل تاللىشىغا ، ئۇلارنىڭ دىنىي ئېتىقادى ۋە ئەنئەنىسىگە، ئىچكى ئىشلىرىغا ھۆرمەت قىلىدۇ.» دېدى.
ۋاڭ فامىلىلىك خىتاي خەلقىنىڭ ئافغانىستان خەلقى بىلەن دوستانە مۇناسىۋەت ئورنىتىشنى خالايدىغانلىقىنى تىلغا ئېلىپ مۇنداق دېدى: «بىز ئافغانىستان بىلەن تىنچ بىللە تۇرۇش پرىنسىپى ئاساسىدا مۇناسىۋەت ئورنىتىپ ، ئافغانىستاننىڭ ھەقىقىي مۇستەقىللىق ۋە تەرەققىياتنى قولغا كەلتۈرۈشىگە ياردەم بېرىپ ، ئۆزىنىڭ كەلگۈسىنى قولغا كەلتۈرۈشنى خالايمىز. ».
- ئافغانىستانغا قوشنا دۆلەتلەر ئۇچرىشىشىغا ئۇدۇل كەلدى
دىققەت قىلىشقا ئەرزىيدىغىنى شۇكى، بۇ زىيارەت ئافغانىستانغا قوشنا دۆلەتلەرنىڭ تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرىنىڭ كېلەر ھەپتە ئۆتكۈزۈلىدىغان ئۈچىنچى قېتىملىق ئۇچرىشىشىغا توغرا كەلگەن.
ئافغانىستان ئەمەلدارلىرى 2021-يىلى 9-ئايدا پاكىستاندا ، 2021-يىلى 10-ئايدا ئىران ساھىبخانلىق قىلغان ئالدىنقى ئىككى يىغىنغا قاتناشمىغان. مۇۋەققەت تاشقى ئىشلار مىنىستىرى مۇتتەقىنىڭ خىتايدا ئۆتكۈزۈلىدىغان ئۈچىنچى قېتىملىق يىغىنغا قاتنىشىدىغانلىقى بايان قىلىندى.
تالىبان ۋاقىتلىق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇئاۋىن باش مىنىستىرىنىڭ باياناتىغا قارىغاندا ، ۋاڭ بىلەن موللا بۇرادەر كۆرۈشكەندە ، ئىككى دۆلەتنىڭ سودا ، قاتناش ۋە ئىقتىسادىي مۇناسىۋىتى مۇزاكىرە قىلىنغان.
موللا بۇرادەر ئافغانىستاندا نۇرغۇن كان بارلىقىنى خىتاينىڭ كان ئېچىش مەشغۇلاتىغا ھەمكارلىشىپ ، مىس كان تۈرىنى قايتا قوزغىشىنى تەلەپ قىلغان.
يەنە بىر تەرەپتىن ، تالىبان ۋاقىتلىق ھۆكۈمىتىنىڭ دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقىنىڭ باياناتچىسى ئابدۇل كاھار بېل ئۆزىنىڭ ئىجتىمائىي تاراتقۇ ھېسابىدا باياناتىدا مۇنداق دېدى: سىياسىي ۋە ئىقتىسادىي مەسىلىلەردىن باشقا ، ھاۋا كارىدورى ، قۇرۇق ياڭاق ئېكسپورتى ۋاڭ بىلەن كۆرۈشكەندە ئافغانىستان ۋە ئافغانىستانلىق ئوقۇغۇچىلارغا ئوقۇش مۇكاپات پۇلى بېرىش مۇزاكىرە قىلىنغان.
- خىتاينىڭ ئافغانىستانغا بولغان قىزىقىشى
خىتاي ئامېرىكا رەھبەرلىكىدىكى شىمالىي ئاتلانتىك ئەھدى تەشكىلاتى ئارمىيىسى چېكىنگەندىن كېيىن قۇرۇلغان ۋاقىتلىق ھۆكۈمەت بىلەن ئىجابىي مۇناسىۋەت ئورنىتىش يولىدا ماڭدى ، ۋاقىتلىق ھۆكۈمەتنى ئىنسانپەرۋەرلىك ياردىمى ساھەسىدە قوللىغان بېيجىڭ ھۆكۈمىتى رەسمىي ئېتىراپ قىلىشتىن دېرەك بېرىدىغان قەدەملەرنى تاشلاشتىن ساقلاندى.
رايوندىكى تارىخى يىپەك يولى لىنىيىسىدىكى قاتناش ۋە ئۇل ئەسلىھە تۈرلىرىنى بىر بەلۋاغ بىر يول تەشەببۇسىنىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە تەرەققىي قىلدۇرۇش، خىتاي ئافغانىستاننىڭ سىياسىي ۋە ئىقتىسادىي مۇقىملىقىغا كاپالەتلىك قىلىشنى ئۆزىنىڭ مەنپەئەتى دەپ قارايدۇ.
ئافغانىستاننىڭ شەرقىي تۈركىستان بىلەن تۇتىشىدىغان تار چېگرا كارىدورى بار بولۇپ، خىتاي بۇ رايۇندا مۇقىمسىزلىقنىڭ تاجاۋۇزچىلق بىلەن بېسىۋالغان شەرقى تۈركىستان چېگرا رايونلىرىغا تەسىر قىلىشىدىن ئەندىشە قىلماقتا.
ئافغانىستان دۇنيادىكى ئىككىنچى چوڭ ئىقتىسادى گەۋدە بولغان خىتاينى سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى ئۈچۈن ئېھتىياجلىق بولغان بىر قىسىم ھالقىلىق خام ئەشيا ۋە بايلىق بىلەن تەمىنلەش پۇرسىتى بىلەن تەمىنلەيدۇ ، بۇنىڭ ئىچىدە لىتىي قاتارلىق ئاز ئۇچرايدىغان مېتاللار بار ، بۇ ئېلېكتر ئۈسكۈنىلىرى ۋە كۆچمە ئۈسكۈنىلەردە ئىشلىتىلىدىغان باتارېيە ئىشلەپچىقىرىلىدۇ. جۇغراپىيىلىك جەھەتتىن ئەڭ قۇلايلىق ئۇسۇل.
غەرب قالدۇرغان بوشلۇقتا ، تالىبانلار قۇرغان ۋاقىتلىق ھۆكۈمەت خەلقنىڭ ئاساسىي ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش ۋە دۆلەتنىڭ مول يەر ئاستى بايلىق يوشۇرۇن كۈچىدىن پايدىلىنىش ئۈچۈن ئۇل ئەسلىھە بەرپا قىلىش ئۈچۈن خىتاينىڭ قوللىشىغا موھتاج.
