مەنبە : Mepa News / Euronews
دۈشەنبە، 2021-يىلى 3-ئاينىڭ 29-كۈنى
كانادا باش مىنىستىرى جاستىن ترۇدو خىتاينىڭ كانادا پارلامېنت ئەزاسىغا جازا يۈرگۈزۈشنى قوبۇل قىلغىلى بولمايدىغانلىقىنى ئۆز پوقرالىرنىڭ كىشىلىك ھوقۇقنى داۋاملىق قوغدايدىغانلىقىنى بايان قىلىدى.
ئامېرىكا ، ياۋروپا بىرلەشمىسى ، ئەنگىلىيە ۋە كانادا بۇ ھەپتە شەرقىي تۈركىستاندا كىشىلىك ھوقۇققا دەخلى-تەرۇز ئۇچۇرغانلىقى سەۋەبىدىن بىر قىسىم خىتاي ئەمەلدارلىرى ۋە بەزى تەشكىلاتلارغا جازا يۈرگۈزدى.
خىتاي ئۆچ ئېلىش ئۈچۈن كانادا پارلامېنتىنىڭ تاشقى مۇناسىۋەت ۋە خەلقئارا تەرەققىيات دائىمىي كومىتېتى (FAAE) نىڭ مۇئاۋىن رەئىسى بولغان ئۆكتىچى پارلامېنت ئەزاسى مايكېل چۇڭغا جازا يۈرگۈزۈشنى قارار قىلدى.
بېيجىڭ يەنە FAAE قارمىقىدىكى 8 كىشىلىك خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق تارماق كومىتېتىنى تەستىقلانغان ئورگانلار تىزىملىكىگە كىرگۈزدى.
تارماق كومىتېت بۇ ئايدا تەييارلىغان دوكلاتىدا «خىتاي شەرقىي تۈركىستاندا ئىرقىي قىرغىنچىلىق ۋە ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت سادىر قىلدى» دەپ دوكلات قىلدى.
مىنىستىر گارناۋ مۇنداق دېدى: «كانادا ھۆكۈمىتى خىتاينىڭ قوبۇل قىلغىلى بولمايدىغان جازا بىلەن نىشانلىغان پارلامېنت ئەزالىرى تەرىپىدە تۇرىدۇ. بىز شېرىكلىرىمىز بىلەن داۋاملىق كىشىلىك ھوقۇق ۋە پىكىر ئەركىنلىكىنى قوغدايمىز».
خىتاي: «شىنجاڭغا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەردە سىياسىي كونترول قىلىشنى توختىتىڭ»
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ باياناتىدا ، كانادا پارلامېنت ئەزاسى ، USCIRF رەئىسى گايلې مانچىن ۋە مۇئاۋىن پرېزىدېنت تونىي پېركىنسمۇ ئۆچ ئېلىشنىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە جازا تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلگەن.
خىتاي تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكى مۇنداق دېدى: «خىتاي ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى ، بىخەتەرلىك ۋە تەرەققىياتنىڭ مەنپەئەتىنى قوغداشنى قارار قىلدى ، بىز قىزىقىدىغان تەرەپلەرنى ۋەزىيەتنى ئېنىق چۈشىنىشكە ۋە خاتالىقىنى تۈزىتىشكە چاقىرىمىز». ئۇلار ھەر قانداق شەكىلدە ئارىلىشىشنى توختىتىشى كېرەك. دېدى ھەمدە ئۇلارغا «ئىچكى ئىشلىرى ۋە خاتا يولغا مېڭىشتىن ساقلىنىڭ» دېدى.
كانادا پارلامېنت ئەزاسى: خىتاي جازاسى مەن ئۈچۈن «شەرەپ مېدالى»
كانادا كونسېرۋاتىپلار پارتىيىسىنىڭ ئەزاسى پارلامېنت ئەزاسى چۇڭ خىتاينىڭ جازاسىنى «شەرەپ مېدالى» سۈپىتىدە ئېلىپ بارىدىغانلىقىنى بايان قىلدى.
چۇڭ تېلېۋىزىيە ئىستانسىسىنىڭ زىيارىتىنى قوبۇل قىلغاندا مۇنداق دېدى: «بۇ پارلامېنت ئەزالىرىنىڭ خىتاينىڭ ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى گەۋدىلەندۈرۈشتە مۇھىم رول ئوينىغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ». باھالاشنى تاپتى.
چۇڭ ترۇدو ھۆكۈمىتىنى «ئۇيغۇر قىرغىنچىلىقىنى رەسمىي ئېتىراپ قىلىشقا» چاقىردى، ھەمدە بېيجىڭنىڭ جازاسىنىڭ ئەمەلىيەتتە ھېچقانداق ئۈنۈم بەرمەيدىغانلىقىنى بايان قىلدى.
