مەنبە: euronews
2021-يىلى 6- ئاينىڭ 14- كۈنى، دۈشەنبە
دۇنيا ئىقتىسادىنىڭ 40 پىرسەنتىنى تەشكىل قىلىدىغان دۆلەتلەر بىر يەرگە جەم بولغان 7 دۆلەت گۇرۇھى باشلىقلار يىغىنىدا خىتايغا قارشى پىلانىغا ئىنكاس قايتۇردى.
خىتاينىڭ لوندوندىكى باش ئەلچىخانىسىنىڭ باياناتچىسى مۇنداق دېدى: «يەرشارى خاراكتېرلىك قارارلارنى ئاز بىر قىسىم دۆلەتلەر بەلگىلەيدىغان كۈنلەر ئۆتۈپ كەتتى».
باياناتچى مۇنداق دېدى: «بىز ھەمىشە چوڭ-كىچىك ، كۈچلۈك-ئاجىز ، نامرات-باي دۆلەتلەر باراۋەر ، دۇنيا مەسىلىلىرىنى ھەرقايسى دۆلەتلەر بىلەن كېڭىشىش ئارقىلىق ھەل قىلىش كېرەك دەپ قارايمىز».
1991-يىلى سوغۇق مۇناسىۋەتلەر ئورۇشى ئاخىرلاشقان سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ يىمىرىلىشىگە ئەگىشىپ ، خىتاينىڭ دۇنياۋى ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدىغان دۆلەت سۈپىتىدە قايتىدىن ئوتتۇرىغا چىقىشى يېقىنقى دەۋردىكى ئەڭ مۇھىم جۇغراپىيىلىك سىياسىي ۋەقەلەرنىڭ بىرى دەپ قارالدى.
ئەنگىلىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن G-7 باشلىقلار يىغىنىدا ، خىتاينىڭ يېقىنقى 40 يىلدا ئىقتىسادى ۋە ھەربىي كۈچىيىشىگە قارشى تاشلىنىدىغان قەدەملەر مۇزاكىرە قىلىندى.
بۇ ۋاقىتتا ، G-7 رەھبەرلىرى رىقابەتچىسى بېيجىڭنىڭ بىر بەلۋاغ بىر يول تەشەببۇسىغا مەبلەغ سېلىش پىلانىنى تۈزۈشكە قوشۇلدى ھەمدە ئوتتۇرا ۋە تۆۋەن كىرىملىك دۆلەتلەرنىڭ تېخىمۇ ياخشى ئۇل ئەسلىھە قۇرۇشىغا ياردەم بەردى.
كانادا باش مىنىستىرى جاستىن ترۇدونىڭ خىتايغا قارشى ئورتاق سىياسەت تۈزۈشتە باشلامچىلىق قىلغانلىقى بايان قىلىنغان.
ئامېرىكا ، كانادا ، ئەنگىلىيە ، گېرمانىيە ، ئىتالىيە ، فرانسىيە ۋە ياپونىيەدىن تەركىب تاپقان G-7 دۆلەتلىرى ۋېلىشتىكى دېڭىز بويىدىكى كاربىس قولتۇقىدىكى ئارامگاھتىكى ئۇچرىشىشى داۋاملاشماقتا.
دۇنيادىكى ئىككىنچى چوڭ ئىقتىسادىي گەۋدە بولغان خىتاي ئەزەلدىن غەربنىڭ ئىقتىسادىي ئەھدىنامىسىغا ۋەكىللىك قىلىدىغان بۇ يىغىنغا قاتناشمىدى.
ترۇدو G-7 نى خىتايغا قارشى بىرلەشتۈرۈش ئۇسۇلىنى ئوتتۇرىغا قويدى
خەۋەر قىلىنىشىچە ، كانادا باش مىنىستىرى جاستىن ترۇدو يەتتە كىشىلىك مۇنازىرىگە رەھبەرلىك قىلىپ ، رەھبەرلەرنى «خىتاي دۇچ كەلگەن خىرىسلارغا بىرلىككە كېلىش» نى تەلەپ قىلغان.
مۇزاكىرىدىن خەۋەردار بىر زاتنىڭ رېيتېر ئاگېنتلىقىغا ئېيتىشىچە ، 40 تىرىليون دوللارغا يېقىن ئىقتىسادىي تەسىرنى كونترول قىلىدىغان G7 رەھبەرلىرى خىتايغا ئۇيۇشۇشچان ئۇسۇل ئورنىتىش توغرىسىدا كەڭ كېلىشىم ھاسىل قىلغان.
بۇ كىشى مۇنداق دېدى:«ترۇدونىڭ بۈگۈنكى ئۇچۇرى شۇكى ، بىز خىتاي تۇغرىسىدا دۇچ كەلگەن خىرىسلارغا بىر تۇتاش مۇئامىلە قىلىش ئۈچۈن ئورتاق تىرىشىشىمىز كېرەك.
بىر بەلۋاغ بىر يول تەشەببۇسىنىڭ ئورنىغا….
خىتاي بىلەن رىقابەتلىشىشنى خالايدىغان G7 رەھبەرلىرى مەبلەغ سېلىش پىلانىدا تۆۋەن ۋە ئوتتۇرا كىرىملىك دۆلەتلەرنىڭ تېخىمۇ ياخشى ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى قوللاشقا قوشۇلدى.
G7 دۆلەتلىرى باياناتىدا ، بېيجىڭنىڭ بىر بەلۋاغ بىر يول تەشەببۇسىغا قارشى مەبلەغ سېلىش پىلانىنى تۈزۈشكە قوشۇلغانلىقىنى، ئوتتۇرا ۋە تۆۋەن كىرىملىك دۆلەتلەرنىڭ تېخىمۇ ياخشى ئۇل ئەسلىھە قۇرۇشىغا ياردەم بېرىدىغانلىقىنى بىلدۈردى.
باياناتتا ، مەبلەغ سېلىش پىلانىغا قارىتا ، G7 رەھبەرلىرىگە «قىممەت قارىشى ، يۇقىرى ئۆلچەم ۋە سۈزۈك» ھەمكارلىقنى ئوتتۇرىغا قويۇش پىلانلانغانلىقى كۆرسىتىلدى.
يېقىنقى يىللاردىن بۇيان ، خىتاي چوڭ تىپتىكى ئۇل ئەسلىھە تۈرلىرىنى مەبلەغ بىلەن تەمىنلىدى ، بولۇپمۇ ئافرىقا دۆلەتلىرىدە. ئۇ بۇ دۆلەتلەرنىڭ قەرزىنىڭ ئېشىشىغا ئەگىشىپ تەسىر دائىرىسىنى كېڭەيتتى.
