مەنبە: TAKLIMAKAN
2021-يىلى 7- ئاينىڭ 05- كۈنى، دۈشەنبە
بۇ 2009-يىلى شەرقىي تۈركىستاننىڭ مەركىزى ئۇرۇمچىدە تاجاۋۇزچى خىتاي بىخەتەرلىك قىسىملىرى ۋە قوراللىق قىسىملارنىڭ تىنچ نامايىشنى قانلىق باستۇرغانلىقىنىڭ 12 يىللىقى.
3 كۈندە مىڭلىغان ئۇيغۇر قازا قىلغان ۋە نەچچە مىڭلاپ قۇلغان ئېلىنغان بولسىمۇ يۈزسىز خىتاي دائىرىلىرى 197 ئادەمنىڭ قازا قىلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرگەن.
بۇ ۋەقەلەرنىڭ باشلىنىشى خىتاينىڭ گۇاڭدۇڭ ئۆلكىسىدىكى بىر زاۋۇتتا ئىشلەشكە مەجبۇرلانغان ئۇيغۇرلارنى «خىتاي ئاياللارغا پاراكەندىچىلىك سالدى» دىگەن باھانە بىلەن 26-ئىيۇن زاۋۇتقا ھۇجۇم قىلىپ، ئونلىغان ئۇيغۇرنى رەھىمسىزلەرچە ئۆلتۈردى. كېيىن خىتاي ئاياللىرىنىڭ پاراكەندىچىلىكىگە ئۇچرىغانلىقى توغرىسىدىكى ئەيىبلەشنىڭ يالغان ئىكەنلىكى ئاشكارىلاندى.
پائالىيەت 5-ئىيۇل باشلانغان بولۇپ ، 7-ئىيۇلغىچە داۋاملاشتى
كۆپىنچە ئۇيغۇر ئۇنىۋېرسىتېت ئوقۇغۇچىلىرى 2009-يىلى 7-ئاينىڭ 5-كۈنى ئۇرۇمچىدە نامايىش ئۆتكۈزۈپ، ئۇيغۇرلارنىڭ زۇلۇم ، كەمسىتىش ، غايىب بولۇش ، تۇتقۇن قىلىش ۋە مەجبۇرىي ئەمگىكىگە ئېتىراز بىلدۈردى.
ئۇيغۇرلار شۇنداقلا قازاقىستان، قىرغىزىستان ۋە باشقا ئاز سانلىق مىللەت پۇقرالىرى نامايىشنى قوللىدى، خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى، كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتى ۋە باشقا خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى بۇ نامايىشنى «تىنچ ھەركەت» دەپ تەسۋىرلىدى. تىنچ ھەرىكەتنى «ھوقۇققا قارشى ئىسيان» ۋە «توپىلاڭ» دەپ قارىغان خىتاي كومپارتىيىسى ھۆكۈمىتى نامايىشقا ئىنتايىن قاتتىق ئۇسۇللار بىلەن قانلىق باستۇردى.
ئۆز كۆزى بىلەن كۆرگۈچىلەر بۇ رايوندىكى چەتئەل ئاخبارات ئەزالىرىنىڭ شەھەردىن قوغلانغاندىن كېيىن ، تورنىڭ ئۈزۈلۈپ قالغانلىقى ۋە ئۇرۇمچىنىڭ تاشقى دۇنيا بىلەن بولغان ئالاقىسىنىڭ پۈتۈنلەي ئۈزۈلگەنلىكىنى كۆرسەتتى.
ئۇرۇمچىدىن قېچىپ قۇتۇلالىغانلار بۇ قىرغىنچىلىقنىڭ چەتئەل تاراتقۇلىرىنىڭ شەھەردىن قوغلانغاندىن كېيىن باشلانغانلىقىنى شەھەرگە ئەۋەتىلگەن قوشۇمچە 20 مىڭ ئەسكەر ۋە ساقچىنىڭ راست ئوق بىلەن نامايىشچىلارغا قارىتىپ ئوق چىقارغانلىقىنى ۋە برونېۋىكلىرىنى ھەيدەپ نامايىشچىلارنى باستۇرغانلىقىنى بايان قىلدى.
«پائالىيەتچىلەرنىڭ بەزىلىرى ئۆلۈم جازاسى ئىجرا قىلىندى ، بەزىلىرى نەق مەيداندا ئېتىۋېتىلدى».
فرانسىيىدە ياشايدىغان بىر ئۇيغۇر پائالىيەتچىسى ئۇرۇمچىدىكى نامايىشتا قولغا ئېلىنغانلارنىڭ بەزىلىرىنىڭ ئېتىۋېتىلگەنلىكىنى ، بەزىلىرىنىڭ ھازىرغىچە ئۆلۈم جازاسى ئىجرا قىلىنىۋاتقانلىقىنى ئېيتتى.
تەكلىماكان تەشۋىقات مىدىياسىدىن
بىز تەكلىماننىڭ ھەم شۇ مۇنبەت تۇپراق شەرقىي تۇركىستاننىڭ ئۇغۇل قىزلىرى بۇ قىرغىنچىلىقنى ئۇنتۇپ قالغىنىمىز يوق. قىساس ئوتلىرى ئىچىمىزدە كۈچەيمەكتە. ھامان بىر كۈنى بۇ قانلارنىڭ بەدىلىنى زالىم، تاجاۋۇزچى خىتاي كومۇنىس پارتىيىسىدىن ۋە خىتاي ھۆكۈمىتىدىن قان بىلەن ئالىمىز.
نۇرغۇن يىل مابەينى توختىماي كارۋان،
سېنىڭدە بەك شانلىق ئىزلار قالدۇرغان.
ھەتتاكى قان بىلەن يېزىلىپ تارىخ،
ئاتالدىڭ دۇنيادا بىر «تەكلىماكان».
نى سىرلار كۆمۈلگەن سۆيۈملۈك ماكان،
قوينىڭدا يېتىلگەن تالاي قىز-ئۇغلان.
يىراقلاپ قالسىمۇ سەندىن بىر زامان،
تەكبىرلەر ياڭرىتىپ قايتىدۇ ھامان.
