غەرب دۆلەتلىرى بىخەتەرلىككە ئېلىپ كېلىدىغان خەتەر سەۋەبىدىن خىتاينىڭ تېخنىكا شىركەتلىرىگە بولغان بېسىمىنى ئاشۇرۇۋاتىدۇ. ئەمما دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا جاسۇسلۇق تەھدىتىگە قارىماي، خىتاينىڭ بىخەتەرلىك كامېرالىرىغا قارىتا ئېھتىياج كۆپەيمەكتە.
ئۆيىڭىزدە بىخەتەرلىك كامېراسى بارمۇ؟ ئەگەر بولۇپ قالسا، بۇ كامىرانى خىتاي ئېگىدارچىلىقىدىكى Hikvision ياكى داخۇئاغا شىركەتنىڭ بىرى ئىشلەپچىقارغان مەھسۇلات بولۇشى مۇمكىن.
بازار تەتقىقات شىركىتى IDC نىڭ ئەڭ يېڭى سانلىق مەلۇماتلىرىغا قارىغاندا ، 2021-يىلى بۇ ئىككى شىركەتنىڭ يەرشارى بازار ئۈلۈشى 35 مىليارد دوللارغا يېقىنلىشىپ، كامېرا بازىرىنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمىنى ئىگىلىگەن.
ياۋروپا دۆلەتلىرىدە، خۇاۋېي قاتارلىق خىتاي شىركەتلىرى بىخەتەرلىك تەھدىتى دەپ قارالماقتا. خۇاۋېيغا سېلىشتۇرغاندا، دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىكى ئايرودروم، پويىز ئىستانسىسى، ھەتتا ھۆكۈمەت بىنالىرىغا ئۇرۇنلاشتۇرۇغان Hikvision ۋە Dahua قاتارلىق شىركەتلەر ئىشلەپ چىقارغان كامېرانىڭ جاسۇسلۇق خەۋپى توغرىسىدا ھېچقانداق سۆز قىلىنمايدۇ.
قانداقلا بولمىسۇن، ئەڭ يېڭى تاراتقۇلارنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، نەچچە ئونمىڭلىغان Hikvision ئۈسكۈنىسى گېرمانىيەدىكى ساقچىخانا ۋە مىنىستىرلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان نۇرغۇن بىنالاردا ئىشلىتىلىدۇ.
خىتاي كومپارتىيىسىنىڭ سانلىق مەلۇماتقا ئېرىشەلەمدۇ؟
ھەر ئىككى تېخنىكا شىركىتى قىسمەن خىتاي دۆلىتىگە تەۋە. شۇڭلاشقا ، ئۇلارنىڭ مەھسۇلاتلىرىنىڭ ياۋروپادىكى ھالقىلىق ئۇل ئەسلىھەلەردە بولۇشى جاسۇسلۇق ۋە بىخەتەرلىك ئەندىشىسىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. مۇتەخەسسىسلەر بېيجىڭنىڭ بۇ سىستېمىلاردىن پايدىلىنىپ مەخپىي سانلىق مەلۇماتقا ئېرىشىشى مۇمكىنچىلىكىدىن ئاگاھلاندۇردى.
بۇ خىل بىخەتەرلىككە خىلاپلىق قىلىش قىلمىشلىرىنى بايقاش ئىنتايىن قىيىن. بېرلىندىكى مېركاتور ئىنستىتۇتىنىڭ تەتقىقاتچىسى ئانتونىيا خمايدىنىڭ كۆرسىتىشىچە، خىتايدىكى شىركەتلەر سانلىق مەلۇماتلىرىنى ھۆكۈمەت بىلەن ئورتاقلىشىشىقا مەجبۇر ئىكەن.
خمايدى مۇنداق دېدى: «بىز خىتاينىڭ قانۇنىغا قارايدىغان بولساق، شۇنى ئېنىق كۆرىمىزكى، ھەر بىر خىتاي شىركىتى ئىگە بولغان سانلىق مەلۇماتلارنى ھۆكۈمەت بىلەن ئورتاقلىشىشى كېرەك. خىتاي شىركەتلىرى چەتئەللەردە توپلىغان، ئەمما جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىدە ساقلايدىغان سانلىق مەلۇماتلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ».
بۇ سەۋەبتىن خىتاي شىركەتلىرى نۇرغۇن دۆلەتلەردە چەكلەنمەكتە. گەرچە خۇاۋېي ۋە جوڭشىڭ تېلېگراف شىركەتلىرى كۈن تەرتىپىدە بولسىمۇ، Hikvision ۋە داخۇادا قايتا قۇرۇش تىرىشچانلىقى جانلىنىۋاتىدۇ.
بىخەتەرلىك خەۋىپى ۋە كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى
ئاۋىستىرالىيە ۋە ئەنگىلىيە 2022-يىلىنىڭ ئاخىرىدا بۇ ئىككى شىركەتنىڭ مەھسۇلاتلىرىنى ھۆكۈمەت بىناسى ۋە سەزگۈر رايونلاردىن چىقىرىۋېتىشنى قارار قىلدى.
يەنە بىر تەرەپتىن ، ئامېرىكا «دۆلەت بىخەتەرلىكىگە قوبۇل قىلغىلى بولمايدىغان خەتەر» نى باھانە قىلىپ، مەھسۇلاتلىرىنى سېتىش ۋە ئىمپورت قىلىشنى پۈتۈنلەي چەكلىدى.
ھەر ئىككى شىركەت پەقەت بىخەتەرلىككە ئېلىپ كېلىدىغان خەۋىپى جەھەتتىنلا ئەمەس بەلكى يەنە كىشىلىك ھوقۇقنى دەپسەندە قىلىش بىلەن ئەيىبلەنگەن. مەسىلەن، بىر قانچە مۇستەقىل دوكلاتتا دېيىلىشىچە، Hikvision شىركىتى خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ شەرقىي تۈركىستان خەلقىگە زىيانكەشلىك قىلىشىدا تېخنىكا ۋە ئۈسكۈنە بىلەن تەمىنلىگەن.
بازاردىكى يۈكسىلىش يولىدا گۇمان پەيدا قىلىدىغان نۇقتىلار
ئەگەر مۇشۇنداق ئېغىر ئەندىشىلەر راستىنلا بولسا، ئۇنداقتا بۇ ئىككى خىتاي شىركىتى قانداق قىلىپ دۇنيا بازىرىدا بۇنداق ھۆكۈمرانلىق ئورنىنى تىكلىيەلەيدۇ؟
بۇنىڭ جاۋابىنى ئەلۋەتتە باھانىڭ ئەرزالىقىدىن دەپ قاراشقا بولىدۇ: رەقەملىك ھوقۇق ساھەسىدە تىجارەت قىلىدىغان Access Now نىڭ 2021-يىلدىكى دوكلاتىغا قارىغاندا، Hikvision ئۈسكۈنىلىرىنىڭ باھاسى رىقابەتچىلىرىدىن ئون ھەسسە ئەرزان ئىكەن. رىقابەت قائىدىسى ئارقا كۆرۈنۈشىدە، بۇنداق چوڭ باھا پەرقىنى مۇۋاپىق يول بىلەن چۈشەندۈرۈش ناھايىتى تەس.
بازار ئانالىز شىركىتى IDC نىڭ سىن نازارەتچىلىكى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان بازار ئانالىزچىسى مايك جۇد مۇنداق دەپ كۆرسەتتى: خىتاي ھۆكۈمىتى بىلەن قويۇق مۇناسىۋەتتە بولۇش بۇ تېخنىكىلارنى ئەرزان باھادا سېتىشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ.
لاتىن ئامېرىكىسىدا ئەرزان باھا
لاتىن ئامېرىكىسىغا نىسبەتەن، تەھلىلچىلەر كەلگۈسى بىر قانچە يىلدا بازارنىڭ ئېشىش سۈرئىتىنىڭ يىلىغا %13 تىن ئاشىدىغانلىقىنى مۆلچەرلىدى.
رايوندىكى ھۆكۈمەتلەر بىيولوگىيەلىك پەرقلەندۈرۈش سىستېمىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان سىن كۆزىتىش ئىقتىدارىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا باشلىدى. قانداقلا بولمىسۇن، نۇرغۇن دۆلەتلەردە سانلىق مەلۇمات قوغداش قانۇن-نىزاملىرى ئورگان ۋە شىركەتلەرنىڭ مەسئۇلىيىتىنى سۈرۈشتۈرۈشكە يەتمەيدۇ. ئاممىۋى تەشكىلات «Access Now» بۇنى شەخسلەرنىڭ مەخپىيەتلىكى، سانلىق مەلۇماتلارنىڭ مەخپىيەتلىكىگە تەھدىد ئېلىپ كېلىدۇ دەپ قارايدۇ.
رايوندىكى ھۆكۈمەتلەر ئاممىۋى سىن كۆزىتىش ئۈسكۈنىلىرى ئۈچۈن دائىم خىتاي ئىشلەپچىقارغۇچىلارغا مۇراجىئەت قىلدى.
Hikvision يەنە بەزى دۆلەتلەردە مەۋجۇتلۇقىنى كۈچەيتكەن بولۇپ، IVPM نىڭ دوكلاتىغا قارىغاندا، بۇ شىركەت بىرازىلىيىدە قۇراشتۇرۇش زاۋۇتى ئاچقان ۋە مېكسىكىنىڭ ئەڭ چوڭ بىخەتەرلىك سىستېمىسى شىركىتىنى سېتىۋالغان.
تور بىخەتەرلىك خەۋپىنى قانداق ئازايتىش كېرەك؟
كۆزىتىش تېخنىكىسى بازىرى لاتىن ئامېرىكىسىدىكىگە ئوخشاش دۇنيا مىقياسىدا داۋاملىق تەرەققىي قىلماقتا.
غەربنىڭ جازاسىنىڭ Hikvision ۋە داخۇانىڭ تىجارىتىگە قانداق تەسىرلەرنى ئېلىپ كېلىدىغانلىقىنى مۆلچەرلەش تەس بولسىمۇ، ئەمما ئۇلارنىڭ مەھسۇلاتلىرىغا بولغان ئېھتىياجى يېقىن كەلگۈسىدە تۆۋەنلىمەيدۇ.
سىن كۆزىتىش سىستېمىسى توپلىغان سانلىق مەلۇماتلارنى قوغداش ئۈچۈن خىتاي شىركەتلىرىنى چەتكە قاقىدىغان چەكلىمىلەر ۋە جازا چارىسى تەمىنلىشى كېرەك. قانداقلا بولمىسۇن، تور بىخەتەرلىكى مۇتەخەسسىسى ئانتونىيا خمايدىنىڭ سۆزىگە قارىغاندا، كۆزىتىش سىستېمىسىنى تېخىمۇ ئەتراپلىق ياخشىلاشقا موھتاج.
خمايدى بۇنىڭ سەۋەبىنى گېرمانىيەنى مىسال قىلىپ چۈشەندۈردى.
بۇ سىستېمىلارنىڭ گېرمانىيەدە دائىم يېڭىلانمايدىغانلىقى سەۋەبىدىن تور ھۇجۇمىغا ئاسان ئۇچرايدىغانلىقىنى بايان قىلغان خمايدى مۇنداق دېدى: «بىز يەنە خىتايدا پائالىيەت قىلىۋاتقان دۆلەت قوللىغان ۋە شەخسىي «ئارتىس»لارنىڭ بۇ ساھەدە ناھايىتى ئاكتىپ ئىكەنلىكىنى بىلىمىز».
ئانتونىيا خمايدىنىڭ سۆزىگە قارىغاندا، تور بىخەتەرلىكىنى كۈچەيتىش ئۈچۈن ئۇزۇن مۇددەتلىك ھەل قىلىش چارىسى لازىم ئىكەن. بۇ بارلىق سىن كۆزىتىش تەمىنلىگۈچىلەرنىڭ ئۈسكۈنىلىرىنى يېڭىلاشنى تەلەپ قىلىدۇ ۋە ئەڭ ياخشىسى ئۇلارنىڭ مۇلازىمېتىرلىرىنى خىتاي ھۆكۈمىتىىڭ قولىدىن يىراقلاشتۇرۇشىنى تەلەپ قىلىدۇ.