2022-يىلى 19-ماي
ياپونىيە ھۆكۈمىتى ئامېرىكىنىڭ رەھبەرلىكىدە تەييارلانغان «ھىندى-تىنچ ئوكيان ئىقتىسادىي رامكىسى» (IPEF) غا قاتنىشىشنىڭ ئاكتىپلىقىنى ئېلان قىلدى.
ياپونىيە كابىنېتىنىڭ باش كاتىپى ماتسونو خىروكازۇ مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىدا مۇنداق دېدى: «بىز IPEF نى ئامېرىكىنىڭ ھىندى-تېنچ ئوكيان رايونىغا بولغان ئاكتىپ ۋەدىسىنىڭ نامايەندىسى سۈپىتىدە قارشى ئالىمىز، بىز ئۇنىڭغا قوشۇلۇشنى ئۈمىد قىلىمىز».
بۇ پىلاننىڭ «ئەركىن ۋە ئوچۇق ھىندى-تېنچ ئوكياننىڭ (تەسەۋۋۇرى) نى ئەمەلگە ئاشۇرۇشتىكى ئىستراتېگىيىلىك نۇقتىغا ئاساسەن» قىلغانلىقىنى تىلغا ئالغان ماتسۇنو ئامېرىكىنى داۋاملىق تىنچ ئوكياندىن ھالقىغان شېرىكلىك مۇناسىۋىتىگە قايتىشقا تەكلىپ قىلىدىغانلىقىنى ئېيتتى.
ماتسونو مۇنداق دېدى: بىز ئامېرىكا بىلەن داۋاملىق ھەمكارلىشىپ ، IPEF ئارقىلىق ھەمكارلىقنى كۈچەيتىپ ، رايوندا كۆزلىگەن ئىقتىسادىي تەرتىپنى بەرپا قىلىمىز.
IPEF
«يېڭى ھەمكارلىق» دەپ تەسۋىرلەنگەن بۇ تەشەببۇس يۇقىرى ئۆلچەمدىكى سودا، ئىقتىسادنى رەقەملەشتۈرۈش، تەمىنلەش زەنجىرىنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ۋە ئۇل ئەسلىھە سېلىنمىسىنى قوللاشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
ئامېرىكا پرېزىدېنتى جو بايدىننىڭ 20-25-ماي كۈنلىرى كورېيە ۋە ياپونىيەدە زىيارەتتە بولۇشى ۋە بۇ جەرياندا توكيودا IPEF نى تونۇشتۇرۇشى مۇمكىن ئىكەن.
«دېموكراتىيەنىڭ ئوقياسى»
تۆت تەرەپلىك بىخەتەرلىك دىئالوگى (QSD) ياكى «Quad» دەپ ئاتالغان، 2007-يىلى ئامېرىكا، ئاۋىستىرالىيە ، ھىندىستان ۋە ياپونىيە ئوتتۇرىسىدا ئېچىلغان دىئالوگ مۇنبىرى 2017-يىلى «تۆت ئىتتىپاق» غا ئۆزگەرتىلگەن.
خىتايغا قارشى بىرەسمىي ئىستراتېگىيىلىك مۇنبەر دەپ ئاتالغان ۋە «ئاسىيادىكى دېموكراتىيە قوۋۇقى» دەپ ئاتالغان بۇ ئىتتىپاق قىسمەن قەرەللىك ئۇچرىشىش ۋە ئۇچۇر ئالماشتۇرۇش ئېلىپ بارىدى.
ئامېرىكا 2017-2021-يىللىرى ۋەزىپىگە ئولتۇرغان 45-نۆۋەتلىك پرېزىدېنت دونالد ترامپ دەۋرىدە TPP كېلىشىمىدىن چېكىنىپ چىققان ئىدى.