مەنبە: BBC Türkçe
ئامېرىكا پرېزىدېنتى جو بايدىن زىيارەتنى قوبۇل قىلغاندا مۇنداق دېدى: ئامېرىكا ئارمىيىسى تەيۋەننى خىتاينىڭ ھۇجۇمىدىن ساقلايدۇ.
ئامېرىكا CBS قانىلىنىڭ زىيارىتىنى قوبۇل قىلغان ئامېرىكا پرېزىدېنتى جو بايدىن: «ئامېرىكا ئارمىيىسى تەيۋەننى قوغدامدۇ؟»دەپ سورىغاندا ، ئۇ «ھەئە» دەپ جاۋاب بەردى. 18-چسلا ئېلان قىلىنغان زىيارەتتە ئاقساراينىڭ تەيۋەن سىياسىتىنىڭ ئۆزگەرمىگەنلىكى ئاشكارىلاندى. ۋاشىنگتوننىڭ تەيۋەن سىياسىتى «ئىستراتېگىيىلىك ئېنىقسىزلىق» نى ئاساس قىلدۇ. ئامېرىكا ئۆزىنىڭ تەيۋەننى قوغداشقا تولۇق ۋەدە بەرگەنلىكىنى ئېلان قىلمىغان بولسىمۇ، ئەمما ئامېرىكا ھۆكۈمىتى بۇ ئېھتىماللىقنى ئەزەلدىن يوققا چىقارمىدى. تەيۋەن ، خىتاينىڭ شەرقىدە بىر تەرەپلىمە ھالدا مۇستەقىللىقىنى جاكارلىغان ھۆكۈمەت بولۇپ، بېيجىڭ بۇ ئارالنى ئۆزىنىڭ زېمىنى دەپ قارايدۇ. يېقىندا ۋاشىنگتون بىلەن بېيجىڭنىڭ تەيۋەن مەسىلىسىدىكى زىددىيىتى يەنە كەسكىنلەشتى.
ئامېرىكا تەيۋەننى ئايرىم دۆلەت دەپ ئېتىراپ قىلمايدۇ. ئۇ خىتاينىڭ بىر قىسمى دەپ قارىلىدۇ ۋە ئايرىم دىپلوماتىك مۇناسىۋەت ئورناتمايدۇ. مەسىلەن ، ئامېرىكىنىڭ تەيۋەندە تۇرۇشلۇق باش ئەلچىخانىسى يوق. ئەمما قانداقلا بولمىسۇن ، ئۇ ئارال ھۆكۈمىتى بىلەن قويۇق مۇناسىۋەت ئورنىتىپ ، تەيۋەننىڭ مۇداپىئە ئىشلىرىنى قوللايدۇ.
بايدىن زىيارىتىنى قوبۇل قىلغاندا بۇنى ئېنىق ئوتتۇرىغا قويدى: «بىزنىڭ بىر خىتاي سىياسىتىمىز داۋاملاشماقتا. تەيۋەن مۇستەقىللىقنى ئۆزى رىيانلىققا ئايلاندۇرىدى. بىز بۇ مەسىلىدە باشقىچە يۆنىلىشكە قاراپ ئىلگىرىلىمەيمىز، تەيۋەننى مۇستەقىل بولۇشقا ئىلھاملاندۇرمايمىز».
بايدىن مايدا خىتاينىڭ تەيۋەنگە تاجاۋۇز قىلىش ئېھتىماللىقى بولغان ئەھۋالدا تەيۋەننى قوغدايدىغانلىقىنى ئېيتقان ئىدى. ئەمما دەرھاللا ئاقسارايدىن بايانات ئېلان قىلىندى ۋە ئامېرىكىنىڭ نەچچە يىلدىن بۇيان قوللانغان «بىر خىتاي» سىياسىتىدىن ۋاز كەچمىگەنلىكى ئېلان قىلىندى.
بۇ زىيارەتتىن كېيىن ، ئاقساراي يەنە بايانات ئېلان قىلدى. باياناتتا مۇنداق دېيىلدى: بايدىن ئەپەندى بىزنىڭ تەيۋەن سىياسىتىمىزنىڭ ئۆزگەرمىگەنلىكىنى يەنە بىر قېتىم ئېنىق ئوتتۇرىغا قويدى.
بۇ بايدېننىڭ بىر يىلدىن بۇيان تەيۋەنگە قارىتا رەسمىي سىياسەت قوللانغان ئۈچىنچى باياناتى. ئامېرىكا پرېزىدېنتى ئۆتكەن يىلى ئۆكتەبىردە ۋە بۇ يىل مايدا ھەربىي ھەرىكەت ئېلىپ بېرىش مۇمكىنچىلىكىنى ئوچۇق ئوتتۇرىغا قويدى.
مۇشۇ ئاينىڭ بېشىدا، ئامېرىكا تەيۋەنگە 1 مىليارد 100 مىليون دوللارلىق قورال ۋە باشقۇرۇلىدىغان بومبىدىن مۇداپىئەلىنىش سىستېمىسى سېتىش قارارىنى ئېلان قىلدى. بۇ قارار خىتاي بىلەن بولغان جىددىيلىكنىڭ كەسكىنلىشىشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى.
ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسىنىڭ باشلىقى نەنسى پېلوسى 8-ئايدا بۇ ئارالنى زىيارەت قىلغاندىن كېيىن، جىددىيلىك تېخىمۇ كۈچەيدى ، گەرچە بايدېن «بۇ ئانچە ياخشى پىكىر ئەمەس» دېدى.
زىيارەتتىن كېيىن ، خىتاي تەيۋەن ئەتراپىدا بەش كۈنلۈك ھەربىي قامال قىلدى. ئامېرىكا يەنە خىتاي ئارمىيىسىنىڭ ئارال ئەتراپىدا باشقۇرۇلىدىغان بومبا سىنىقى ئېلىپ بېرىۋاتقانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويدى. قانداقلا بولمىسۇن ، بېيجىڭ ھۆكۈمىتى بۇ مانېۋىرنى دەلىللىمىدى. يەنە بىر تەرەپتىن باشقۇرۇلىدىغان بومبىلارنىڭ تەيۋەن ئاتموسفېراغا تەھدىت پەيدا قىلمايدىغان ئۇسۇلدا قويۇپ بېرىلگەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويدى.
